تولید روغن خوراکی از آب دریا ...

استفاده از منابع آب شور در تولید گیاهان شورزی راهکاری برای تولید پایدار و اقتصادی با تاکید بر مفاهیم زیست محیطی است.

 عضو هیات علمی مرکز ملی تحقیقات شوری امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) از تولید گیاه سالیکورنیا در راستای بهره برداری از آب دریا و منابع آب شور کشور خبر داد و اظهار داشت: با توجه به آن که ایران یکی از کشورهای تهدیدشونده از نظر تنش شوری است و حجم قابل توجهی از منابع آبی آن شور هستند، لازم است راهکارهایی اندیشیده شود که بتوان از این منابع برای تولید پایدار و اقتصادی با تاکید بر مفاهیم زیست محیطی استفاده کرد.

غلامحسن رنجبر از راهکارهای استفاده از این منابع را تولید گیاهان شورزی (هالوفیت ها) عنوان کرد که قابلیت تولید اقتصادی با آب دریا را دارند و افزود: تاکنون بیش از 1500 گونه هالوفیت شناسایی شده که دارای قابلیت کشت در اراضی شور را داشته اند و تعدادی از آنها به عنوان علوفه در تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرند.

وی با اعلام اینکه ایران در بین کشورهای خاورمیانه بیشترین تعداد گونه های هالوفیتی را دارا است گفت: گیاه سالیکورنیا یک گیاه هالوفیت است که در مرداب های نمکی و سواحلی دریا رشد می کند و در ایران نیز به صورت طبیعی در حاشیه مرداب ها و در شوره زارهای خوزستان، سیستان، بوشهر، یزد، آذربایجان غربی، قم و اصفهان می روید.

رنجبر خاطرنشان کرد: تحقیقات انجام شده نشان می دهد که این گیاه توانایی بالایی در تولید دانه های سرشار از روغن دارد و ادعا شده است که این گیاه با داشتن 28 درصد روغن گزینه مناسبی برای تولید روغن خوراکی است.

وی در ادامه با بیان اینکه کنجاله گیاه سالیکورنیا پس از استخراج روغن تا 43 درصد حاوی پروتئین است که می تواند در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد گفت: علاوه بر این شاخساره های جوان این گیاه مصرف سبزی خوراکی در بازار اروپا نیز دارد.

رنجبر از تولید سالیکورنیا با استفاده از آب دریا به طور موفقیت‌آمیز در مکزیک، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و هند خبر داد و گفت: مهمترین تحقیق انجام شده در این ارتباط کشت این‌گونه در یک سطح 5 هکتاری در مکزیک است که به طور متوسط عملکرد دانه در حدود 2 تن در هکتار را داشت.

عضو هیات علمی مرکز ملی تحقیقات شوری در پایان با اشاره به وسعت قابل توجه نوار ساحلی در کشور تاکید کرد: تحقیقات اولیه بر روی کشت سالیکورنیا به عنوان یک هالوفیت جهت کاشت به عنوان پوشش سبز ساحلی، تازه خوری برای انسان، کاشت آن برای مبارزه با ریزگردها، تولید علوفه دام و تولید روغن خوراکی با استفاده از آب دریا ضروری به نظر می رسد.

 

خبرنگار: افسانه زعیم زاده

منبع: خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)

http://www.iana.ir/jangalomarate/item/25095-1.html

سالیکورنیا

استفاده از آب دریا در کشاورزی جهت مصارف گوناگون به عنوان یکی از راهکارهای استفاده از این منابع با توجه به کمبود آب غیر شور و نیاز به تولید بیشتر، در دنیا مطرح می­ باشد. ایران نه تنها بعد از کشورهایی مانند هند (در حدود 7 میلیون هکتار) و پاکستان (در حدود 3 تا 6 میلیون هکتار) با داشتن 8/6 میلیون هکتار اراضی شور در صدر کشورهای تهدید شونده از نظر تنش شوری می­ باشد، بلکه حجم قابل توجهی از منابع آبی آن نیز، شامل آب­های زیرزمینی، رودخانه­ ها و دریاها شور هستند. علاوه بر این، منابع آب دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس را نیز می توان به عنوان حجم زیادی از منابع آب شور در کشور به سایر منابع اضافه کرد. حوضه آبريز خليج فارس و درياي عمان داراي بيشترين منابع آب شور كشور (70 درصد) مي باشد.

بنابراین لازم است راهکارهایی اندیشیده شود که بتوان از این منابع برای تولید پایدار و اقتصادی با تاکید بر مفاهیم زیست محیطی استفاده کرد. به نظر می­رسد یکی از این راهکارها استفاده از این منابع در تولید گیاهان شورزی (هالوفيت ها) می باشد که قابلیت تولید اقتصادی با آب دریا را دارند.

هالوفیت ها، گياهاني هستند كه بطور طبيعي در زيستگاه‌هاي شور رشد كرده و بدليل سازگاری بالايي كه به شرايط نامساعد محيطي دارند در بسياري از مناطق كويري و نوار ساحلي پراكنش يافته‌اند. تعداد واقعي گونه‌هاي هالوفيتي به روشني مشخص نيست. گفته مي‌شود كه تاكنون بيش از 1500 گونه هالوفيت شناسايي شده كه داراي قابليت كشت در اراضي شور بوده و تعدادي از آن‌ها به‌عنوان علوفه در تغذيه دام مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ایران در بین کشورهای خاورمیانه بیشترین تعداد گونه‌های هالوفیتی را دارا می‌باشد.

گياه ساليكورنيا يك گياه هالوفیت است که در مرداب های نمکی و سواحل دریا رشد می کند. به دلیل تنوع وسیع ظاهری و بعضا شباهت­های مرفولوژیک، تعداد گونه­ های واقعی گیاه مشخص نمی ­باشد. تخمین زده شده است که تعداد 25 تا 30 گونه از این جنس در طبیعت وجود دارد. در ایران به صورت طبیعی در حاشیه مرداب ها و در شوره­ زارهای خوزستان، سیستان، بوشهر، یزد، آذربایجان غربی، قم و اصفهان می­ روید.

تحقيقات انجام شده نشان مي­ دهد كه اين گياه توانايي بالايي درتوليد دانه هاي سرشار از روغن دارد. عملكرد دانه اين گياه مناسب بوده و ادعا شده است دانه اين گياه حاوي 28 % روغن مي باشد، به قسمی که میزان اسیدهای چرب غیر اشباع آن در مقایسه با سویا قابل توجه است. این باعث شده است كه اين گياه به عنوان گزينه مناسبي براي توليد دانه هاي روغني مطرح باشد. از نظر کنجاله گیاه سالیکورنیا در جیره غذایی بطور مطلوبی جایگزین کنجاله پنبه دانه شده است. کنجاله این گیاه پس از استخراج روغن تا 43% حاوی پروتئین می­ باشد که می­ تواند در تغذیه دام مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این شاخساره­ های جوان این گیاه مصرفی سبزی خوراکی در بازار اروپا دارد. درصورتیکه گیاه قبل از تولید دانه برداشت شود می­ تواند به صورت علوفه توسط نشخوارکنندگان مصرف شود، اگرچه شستشوی آن قبل از مصرف بخاطر تجمع بالای نمک بر روی آن و استفاده از آن به عنوان جیره کمکی پیشنهاد شده است. گونه Salicornia bigelovii به عنوان گونه پیشاهنگ در تولید روغن خوراکی، برای مصرف دانه روغنی و نیز علوفه خشک آن کشت می شود.

توليد ساليكورنيا با استفاده از آب دريا به طور موفقيت آميزي در مكزيك، امارات متحده عربي، عربستان سعودي و هند انجام شده است.  برای مثال توليد آن با استفاده از آب شور در سطح 5 هكتار در كويت با استفاده از آب چاه و با شوري 34000-36000 ميلي گرم در ليتر به ویژه برای تولید علوفه با استفاده از آب دریا انجام شده است. مهمترین تحقیق انجام شده در این ارتباط کشت این گونه در یک سطح 5 هکتاری در مکزیک می­ باشد که ادعا شده است بطور متوسط عملکرد دانه­ ای در حدود 2 تن در هکتار با درصد روغن 28% برداشت گردیده است. در واقع میزان بیوماس کل در این مطالعه در سال­های مختلف بین 13-25 تن در هکتار متغیر بود. با توجه به وسعت قابل توجه نوار ساحلی در کشور، به نظر می­رسد تحقیقات اولیه بر روی کشت سالیکورنیا به عنوان یک هالوفیت جهت تولید پوشش سبز با استفاده از آب دریا ضرورری به نظر می رسد.